Οι βιταμίνες είναι οργανικές ουσίες (είδος χημικών ουσιών) που διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη και τη διατήρηση του οργανισμού.
Η λέξη «βιταμίνη» έχει τις ρίζες της στη λατινική λέξη “vita” που σημαίνει ζωή. Η ονομασία τους δεν είναι τυχαία γιατί οι βιταμίνες είναι ζωτικής σημασίας στο σχηματισμό ενζύμων και σε μεταβολικά μονοπάτια του οργανισμού σε κυτταρικό επίπεδο. Οι βιταμίνες δεν έχουν θερμιδική αξία. Ο ανθρώπινος οργανισμός δεν μπορεί να συνθέσει από μόνος του τις βιταμίνες που χρειάζονται για το αναπτυσσόμενο παιδί (με εξαίρεση τη βιταμίνη D). Επομένως οι βιταμίνες θα πρέπει να λαμβάνονται μέσω της διατροφής. Ο οργανισμός χρειάζεται τις βιταμίνες σε πολύ μικρές ποσότητες για αυτό και μια ισορροπημένη διατροφή καλύπτει τις απαραίτητες ανάγκες.
Χρειάζεται όμως να δίνουμε στα παιδιά βιταμίνες;
«Γιατρέ το παιδί μου δεν τρώει τίποτα μπορείτε να μου δώσετε βιταμίνες να του ανοίξουν την όρεξη». Πολύ συχνά ο παιδίατρος έρχεται αντιμέτωπος με αυτή την ερώτηση από μια αγχωμένη, ανήσυχη και προβληματισμένη μητέρα. Η απάντηση είναι ότι οι βιταμίνες δεν αντικαθιστούν την τροφή και ούτε ανοίγουν την όρεξη στα παιδιά. Πρέπει να χορηγούνται με προσοχή όταν ο παιδίατρος του παιδιού σας το εισηγηθεί.
Σύμφωνα με τις πρόσφατες οδηγίες Διεθνών Οργανισμών όπως της Αμερικάνικης Παιδιατρικής Εταιρείας τα συμπληρώματα βιταμινών δεν χρειάζεται να δίνονται στα περισσότερα υγιή παιδιά που μεγαλώνουν φυσιολογικά.
Μια ισορροπημένη διατροφή που περιλαμβάνει τις τέσσερις βασικές ομάδες τροφίμων είναι αρκετή για να καλύψει τις ανάγκες των παιδιών σε βιταμίνες και ιχνοστοιχεία. Οι τέσσερις βασικές κατηγορίες τροφίμων είναι οι πιο κάτω:
- Γάλα και γαλακτοκομικά προϊόντα όπως το τυρί και το γιαούρτι (χαμηλά σε λιπαρά γαλακτοκομικά προϊόντα δίνονται μετά την ηλικία των 2 ετών).
- Φρέσκα φρούτα και λαχανικά.
- Τροφές πλούσιες σε πρωτεΐνη όπως το κοτόπουλο, το ψάρι, το κρέας, τα αυγά.
- Δημητριακά όπως ψωμί, βρώμη, ρύζι.
Σε ποιες περιπτώσεις χρειάζεται να χορηγήσουμε στα παιδιά βιταμίνες;
Η χορήγηση βιταμινών σε μορφή σκευάσματος μπορεί να είναι χρήσιμη για το παιδί σας στις εξής περιπτώσεις:
- Το παιδί πάσχει από κάποια χρόνια αρρώστια (π.χ κυστική ίνωση, σύνδρομο δυσαπορρόφησης κλπ) ή έχει αλλεργία σε κάποιο τρόφιμο που δεν μπορεί να αντικατασταθεί η διατροφική του αξία με κάποια άλλη τροφή.
- Αν το παιδί σας ακολουθεί αυστηρή χορτοφαγική δίαιτα (vegan diet).
- Το παιδί έχει καθυστέρηση στη σωματική και νοητική του ανάπτυξη.
Συζητήστε με το παιδίατρό σας αν σας προβληματίζει το γεγονός ότι το παιδί σας δεν τρέφεται επαρκώς. Σε αυτές τις περιπτώσεις θα ακολουθήσει ένα λεπτομερές ιστορικό για τη διατροφή του παιδιού και ακολούθως ο έλεγχος της ανάπτυξής του. Μπορεί να σας συμβουλέψει ο παιδίατρός σας να χορηγήσετε βιταμίνες για περιορισμένο χρονικό διάστημα με ταυτόχρονες προσπάθειες βελτίωσης των σιτιστικών συνηθειών του παιδιού. Τις περισσότερες φορές τα παιδιά δεν τρώνε φαγητό γιατί καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες από τα λεγόμενα «φαγητά περιπτέρου» όπως γαριδάκια, ζαχαρωτά, πατατάκια και άλλα.
Χρειάζεται το παιδί μου να λαμβάνει Βιταμίνη D προληπτικά;
Σύμφωνα με τις τελευταίες οδηγίες Διεθνών Οργανισμών συνίσταται η χορήγηση βιταμίνης D καθημερινά σε βρέφη που θηλάζουν αποκλειστικά (δόση χορήγησης 400 μονάδες- IU- καθημερινά). Η οδηγία αυτή απορρέει από μελέτες που ανέδειξαν τη στατιστικά σημαντική μεγαλύτερη συχνότητα της ραχίτιδας (ασθένειας που προκαλείται από ανεπάρκεια της βιταμίνης D) στα αποκλειστικά θηλάζοντα παιδιά σε σχέση με τα παιδιά που δε θηλάζουν. Η χορήγησή της βιταμίνης D δίνεται μέχρι το παιδί να αρχίσει να τρώει στερεές τροφές εμπλουτισμένες με βιταμίνη D και λαμβάνει επίσης γάλα σε μορφή φόρμουλας στην ποσότητα τους 1 λίτρου.
Προληπτική χορήγηση βιταμίνης D δίνεται επίσης σε βρέφη που γεννήθηκαν πρόωρα συνήθως τον πρώτο χρόνο ζωής.